Delil Tespiti İşlemleri ve Delil Tespitinde Görevli Mahkeme
Delil Tespitinin Mahkemeden İstenebileceği Durumlar
Taraflardan her biri, görülmekte olan bir davada henüz inceleme sırası gelmemiş yahut ileride açacağı davada ileri süreceği bir vakıanın tespiti amacıyla keşif yapılması, bilirkişi incelemesi yaptırılması ya da tanık ifadelerinin alınması gibi işlemlerin yapılmasını talep edebilir.
Delil tespiti istenebilmesi için hukuki yararın varlığı gerekir. Kanunda açıkça öngörülen durumlar dışında, delilin hemen tespit edilmemesi durumunda kaybolacağı yahut ileri sürülmesinin önemli ölçüde zorlaşacağı ihtimal i varsa, bulunuyorsa hukuki yarar var sayılır ve delil tespiti istenebilir.
Delil Tespitinde Görevli Mahkeme ve Yetkili Mahkeme
Henüz dava açılmamış olan durumlarda delil tespiti, esas hakkındaki davaya bakacak olan mahkemeden veya üzerinde keşif yahut bilirkişi incelemesi yapılacak olan şeyin bulunduğu veya tanık olarak dinlenilecek kişinin oturduğu yer sulh mahkemesinden istenir.
Noterlerin, 18/1/1972 tarihli ve 1512 sayılı Noterlik Kanunu uyarınca yapacağı vakıa tespitine ilişkin hükümler saklıdır.
Esas hakkında açılan davada, delil tespiti yapan mahkemenin yetkisiz ve görevsiz olduğu ileri sürülemez.
Dava açıldıktan sonra yapılan her türlü delil tespiti talebi hakkında, sadece davanın görülmekte olduğu mahkeme yetkili ve görevlidir.
Delil Tespiti Talebi ve Delil Tespiti Kararı
Delil tespiti talebi dilekçeyle yapılır. Dilekçede tespiti istenen vakıa, tanıklara veya bilirkişilere sorulması istenen sorular, delillerin kaybolacağı veya gösterilmesinde zorlukla karşılaşılacağı kuşkusunu uyandıran sebepler ile aleyhine delil tespiti istenen kişinin ad, soyad ve adresi yer alır. Tespit talebinde bulunan taraf, durum ve koşulların imkan vermemesi nedeniyle, aleyhine tespit yapılacak kişiyi gösteremiyorsa da, talebi geçerli sayılır.
Mahkeme tarafından belirlenen delil tespit giderleri avans olarak ödenmedikçe, sonraki işlemler yapılmaz.
Delil tespiti talebi mahkeme tarafından haklı bulunursa karar, dilekçeyle birlikte karşı tarafa tebliğ edilir. Bu delil tespiti kararında ayrıca, delil tespitinin nasıl ve ne zaman yapılacağı, tespitin icrası esnasında karşı tarafın da hazır bulunabileceği, varsa itiraz ve ilave soruların bir hafta içinde bildirilmesi gerektiği belirtilir.
Acil Durumlarda Delil Tespiti Nasıl Yapılır?
Talep sahibinin haklarının korunması bakımından zorunluluk bulunan durumlarda, karşı tarafa tebligat yapılmaksızın da delil tespiti yapılabilir.
Delil tespitinin yapılmasından sonra, tespit dilekçesi, tespit kararı, tespit tutanağı ve varsa bilirkişi raporunun bir örneği mahkeme tarafından kendiliğinden diğer tarafa tebliğ olunur.
Karşı taraf, tebliğden itibaren bir hafta içinde delil tespiti kararına itiraz edebilir.
Delil Tespiti Kararında Uygulanacak Hükümler
Tespiti istenen vakıanın hangi delille tespit edileceğine karar verilmişse, bu kararın yerine getirilmesinde o delilin toplanmasına ilişkin hükümler uygulanır.
Delil Tespitine İlişkin Tutanak ve Diğer Belgeler
Delil tespiti dosyası, asıl dava dosyasının eki sayılır ve onunla birleştirilir. Asıl davanın taraflarından her biri, iddia veya savunmasını ispat için bu tutanak ve raporlara dayanabilir.
