Çocuk Koruma Kanunu Kapsamında, Çocuklar İçin Koruyucu ve Destekleyici Tedbirler

Çocuk Koruma Kanunu, çocuklar için koruyucu ve destekleyici tedbirler konusunu ayrıntılı olarak düzenlemiştir.

Çocuklar İçin Koruyucu ve Destekleyici Tedbirler Nelerdir?

Çocuklar için koruyucu ve destekleyici tedbirler, çocuğun öncelikle kendi aile ortamında korunmasını sağlamaya yönelik danışmanlık, eğitim, bakım, sağlık ve barınma konularında alınacak tedbirlerdir.

Bunlardan;

• Danışmanlık tedbiri, çocuğun bakımından sorumlu olan kimselere çocuk yetiştirme konusunda; çocuklara da eğitim ve gelişimleri ile ilgili sorunlarının çözümünde yol göstermeye,
• Eğitim tedbiri, çocuğun bir eğitim kurumuna gündüzlü veya yatılı olarak devamına; iş ve meslek edinmesi amacıyla bir meslek veya sanat edinme kursuna gitmesine veya meslek sahibi bir ustanın yanına yahut kamuya ya da özel sektöre ait işyerlerine yerleştirilmesine,
• Bakım tedbiri, çocuğun bakımından sorumlu olan kimsenin herhangi bir nedenle görevini yerine getirememesi hâlinde, çocuğun resmi veya özel bakım yurdu ya da koruyucu aile hizmetlerinden yararlandırılması veya bu kurumlara yerleştirilmesine,
• Sağlık tedbiri, çocuğun fiziksel ve ruhsal sağlığının korunması ve tedavisi için gerekli geçici veya sürekli tıbbi bakım ve rehabilitasyonuna, bağımlılık yapan maddeleri kullananların tedavilerinin yapılmasına,
• Barınma tedbiri, barınma yeri olmayan çocuklu kimselere veya hayatı tehlikede olan hamile kadınlara uygun barınma yeri sağlamaya

yönelik tedbirdir.

Hakkında barınma tedbiri uygulanan kimselerin, talepleri hâlinde kimlikleri ve adresleri gizli tutulur. Tehlike altında bulunmadığının tespiti ya da tehlike altında bulunmakla birlikte veli veya vasisinin ya da bakım ve gözetiminden sorumlu kimsenin desteklenmesi suretiyle tehlikenin bertaraf edileceğinin anlaşılması hâlinde; çocuk, bu kişilere teslim edilir.

Koruma İhtiyacı Olan Çocuğu Kuruma Bildirme Yükümlülüğü

Adli ve idari merciler, kolluk görevlileri, sağlık ve eğitim kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, korunma ihtiyacı olan çocuğu Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’na bildirmekle yükümlüdür. Çocuk ile çocuğun bakımından sorumlu kimseler, çocuğun korunma altına alınması amacıyla, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’na başvurabilir. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, kendisine bildirilen olaylarla ilgili olarak gerekli araştırmayı derhal yapar.

Koruyucu ve Destekleyici Tedbir Kararı Alınması

Çocuklar için koruyucu ve destekleyici tedbirler hakkında kararlar; çocuğun annesi, babası, vasisi, bakım ve gözetiminden sorumlu kimse, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu ve Cumhuriyet Savcısının istemi üzerine veya re’sen; çocuk hakimi tarafından alınabilir. Tedbir kararı verilmeden önce çocuk hakkında sosyal inceleme yaptırılabilir. Tedbirin türü, kararda gösterilir. Bir veya birden fazla tedbire karar verilebilir. Hakim, hakkında koruyucu ve destekleyici tedbire karar verdiği çocuğun denetim altına alınmasına da karar verebilir.

Hakim, çocuğun gelişimini göz önünde bulundurarak koruyucu ve destekleyici tedbirin kaldırılmasına veya değiştirilmesine karar verebilir. Bu karar acele hâllerde, çocuğun bulunduğu yer hakimi tarafından da verilebilir. Ancak bu durumda karar, önceki kararı alan hakim veya mahkemeye bildirilir.

Tedbirin uygulanması, on sekiz yaşın doldurulmasıyla kendiliğinden sona erer. Ancak hakim, çocuğun eğitim ve öğrenimine devam edebilmesi için ve rızası da alınarak, tedbirin uygulanmasına belli bir süre daha devam edilmesine karar verebilir.

Mahkeme, korunma ihtiyacı olan çocuk hakkında, koruyucu ve destekleyici tedbir kararının yanında Medeni Kanun hükümlerine göre velayet, vesayet, kayyım, nafaka ve kişisel ilişki kurulması hususlarında da karar vermeye yetkilidir.

Tedbir Kararı Konusunda Yetki

Korunma ihtiyacı olan çocuklar için koruyucu ve destekleyici tedbirler, çocuğun menfaatleri bakımından kendisinin, ana, baba, vasisi veya birlikte yaşadığı kimselerin bulunduğu yerdeki çocuk hakimi tarafından alınır.

Tedbir kararlarının uygulanması, kararı veren hakim veya mahkemece üçer aylık sürelerle incelettirilir.  Hakim veya mahkeme; denetim memurları, çocuğun velisi, vasisi, bakım ve gözetimini üstlenen kimselerin, tedbir kararını yerine getiren kişi ve kuruluşun temsilcisi ile Cumhuriyet Savcısının talebi üzerine veya re’sen; çocuğa uygulanan tedbirin sonuçlarını inceleyerek kaldırabilir, süresini uzatabilir veya değiştirebilir.

Acil Korunma Kararı Alınması

Derhal korunma altına alınmasını gerektiren bir durumun varlığı hâlinde çocuk, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından bakım ve gözetim altına alınır. Bunun akabinde, acil korunma kararının alınması için, çocuğun Kuruma geldiği tarihten itibaren en geç beş gün içinde Kurum tarafından çocuk hakimine müracaat edilir. Hakim tarafından, üç gün içinde talep hakkında karar verilir. Hakim, çocuğun bulunduğu yerin gizli tutulmasına ve gerektiğinde kişisel ilişkinin tesisine karar verebilir.

Acil korunma kararı, en fazla otuz günlük süre ile sınırlı olmak üzere verilebilir. Bu süre içinde Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından çocuk hakkında sosyal inceleme yapılır. Kurum, yaptığı inceleme sonucunda, tedbir kararı alınmasının gerekmediği sonucuna varırsa bu yöndeki görüşünü ve sağlayacağı hizmetleri hakime bildirir. Çocuğun ailesine teslim edilip edilmeyeceğine veya uygun görülen başkaca bir tedbire, hakim tarafından karar verilir.

Kurum, çocuk hakkında tedbir kararı alınması gerektiği sonucuna varırsa, hakimden koruyucu ve destekleyici tedbir kararı verilmesini talep eder.

Bakım ve Barınma Kararlarının Yerine Getirilmesi

Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından, kendisine intikal eden olaylarda gerekli önlemler derhal alınır ve çocuk, resmi veya özel kuruluşlara yerleştirilir.

Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbiri

Bahsi geçen koruyucu ve destekleyici tedbirler, suça sürüklenen ve ceza sorumluluğu olmayan çocuklar bakımından, Çocuk Koruma Kanunu kapsamında düzenlenmiş olan, çocuklara özgü güvenlik tedbirleridir.

Çocuk Koruma Kanunu kapsamında ayrıca, suça sürüklenen çocuklar hakkında soruşturma ve kovuşturma yapılmasına dair hususlar, detaylı olarak düzenlenmiştir.

Tedbir Kararlarında Usul

Velayet, vesayet, kayyım, nafaka ve kişisel ilişki kurulması hususlarında verilecek kararlar hariç olmak üzere, suça sürüklenen ve ceza sorumluluğu olmayan çocuklarla korunma ihtiyacı olan çocuklar hakkında, duruşma yapılmaksızın tedbir kararı verilir. Ancak, hakim zaruret gördüğü hâllerde duruşma yapabilir. Tedbir kararının verilmesinden önce yeterli idrak gücüne sahip olan çocuğun görüşü alınır, ilgililer dinlenebilir, çocuk hakkında sosyal inceleme raporu düzenlenmesi istenebilir.

Kanun Yolu

Çocuk hakimi tarafından alınan tedbir kararlarına karşı itiraz yolu açıktır. İtiraz, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun itiraza ilişkin hükümlerine göre en yakın çocuk mahkemesine yapılır.