Bu yazıda ilgili başlıklar altında; Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve bu kanun kapsamındaki temel kavramlar, ilgili kişilerin kişisel verilerle ilgili hakları, veri sorumlularının yükümlükleri, Kişisel Verileri Koruma Kurumu ve Kurulu, kanun kapsamındaki başvuru ve şikayetler, kişisel verilerin işlenmesi, kişisel verilerin silinmesi, kişisel verilerin yok edilmesi, kişisel verilerin anonim hale getirilmesi, veri sorumluları sicili ve VERBİS kayıt yükümlülüğü, kişisel verilerle ilgili aydınlatma metni ve açık rıza, Kişisel Verilerin Korunması Kanunundaki para cezaları anlatılmaktadır.
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) Nedir?
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK), kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişilerin yükümlülükleri ile uyacakları usul ve esasları düzenlemek amacıyla hazırlanmış bir kanundur.
Buna göre KVKK’nın amacı:
- Kişisel verilerin işlenmesinin disiplin altına alınması,
- Kişisel verilerin işlenmesinde başta özel hayatın gizliliği olmak üzere kişilerin temel hak ve özgürlüklerin korunması,
- Kişinin mahremiyet hakkı ile bilgi güvenliği hakkının korunması,
- Kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişilerin yükümlülükleri ile uyacakları usul ve esasların düzenlenmesidir.
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümleri, kişisel verileri işlenen gerçek kişiler ile bu verileri tamamen veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla işleyen gerçek ve tüzel kişiler hakkında uygulanır.
Kişisel Verileri Koruma Kurumu ve Kişisel Verileri Koruma Kurulu Nedir?
Kişisel Verileri Koruma Kurumu, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ile verilen görevleri yerine getirmek üzere, idari ve mali özerkliğe sahip ve kamu tüzel kişiliğine sahip olarak kurulmuş kurumdur. Dolayısıyla, Kişisel Verileri Koruma Kurumu da kuruluşu 2016 yılında kurulmuştur.
Kişisel Verileri Koruma Kurulu ise, Kişisel Verileri Koruma Kurumunun karar organıdır.
Kişisel Verilerin Korunması Kanununda öngörülen idari yaptırımlara karar vermek, Kişisel Verileri Koruma Kurumunun karar organı olan Kişisel Verileri Koruma Kurulunun görevleri arasındadır.
Kişisel Veri Nedir? Kişisel Veriler Nelerdir?
Kişisel veri, kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgiyi ifade eder. Kişilerin adı, soyadı, doğum tarihi ve doğum yeri, kişinin fiziki, ailevi, ekonomik ve sair özelliklerine ilişkin bilgiler, isim, telefon numarası, motorlu taşıt plakası, sosyal güvenlik numarası, pasaport numarası gibi veriler kişisel verilerdir.
Bu anlamda, kişisel verinin, kişinin fiziksel, ekonomik, kültürel, sosyal veya psikolojik kimliğini ifade eden somut bir nitelik taşıması veya kimlik, vergi, sigorta numarası gibi herhangi bir kayıtla ilişkilendirilmesi sonucunda kişinin belirlenmesini sağlayacak nitelikte olması gerekir.
Özel Nitelikli (Hassas) Kişisel Veri Nedir?
Kişilerin ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkumiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biyometrik ve genetik verileri özel nitelikli kişisel veridir.
Veri Sorumlusu Kimdir?
Veri Sorumlusu, kişisel verilerin işleme amaçlarını ve vasıtalarını belirleyen, veri kayıt sisteminin kurulmasından ve yönetilmesinden sorumlu olan gerçek veya tüzel kişidir. Veri Sorumlusu ifadesiyle, bir şirket içerisinde veri işleme faaliyetlerinden sorumlu herhangi bir kimse kastedilmemektedir. Veri Sorumlusu, tüzel kişiliğin (şirketin) kendisidir. ilgili düzenlemelerde belirtilen hukuki sorumluluk tüzel kişinin şahsında doğacaktır. Bu konuda kamu hukuku tüzel kişileri ve özel hukuk tüzel kişileri bakımından bir farklılık gözetilmemektedir. Veri Sorumlusunun bir gerçek kişi olması durumuna örnek olarak ise, serbest çalışan bir muhasebeci gösterilebilir.
Kanuna göre veri sorumlusu kişisel verilerin işlenme amacını ve yöntemini belirleyen kişidir. Yani işleme faaliyetinin “neden” ve “nasıl” yapılacağı sorularının cevabını verecek kişidir.
Veri işleme faaliyetinin bir parçası olarak bir şirkette belge teslim alan ve kaydeden kişi değil, şirketin kendisi “veri sorumlusu” sıfatına sahiptir.
İlgili Kişi Kimdir?
İlgili Kişi, kişisel verisi işlenen gerçek kişidir.
Kanun kapsamında yalnızca gerçek kişilerin verileri korunmaktadır. Bu nedenle, Kanunda kişisel verisi işlenen gerçek kişiyi ifade etmek için “ilgili kişi” ifadesi kullanılmıştır. Korunması gereken kişi, düzenlemenin tanımlar kısmında açıkça belirtildiği üzere “gerçek kişi”dir.
Kanunda yer alan kişisel verinin tanımı gereği, tüzel kişiye ait bir verinin herhangi bir gerçek kişiyi belirlemesi ya da belirlenebilir kılması halinde, bu veriler de Kanun kapsamında koruma altındadır. Ancak burada korunan menfaat tüzel kişiye değil, düzenlemenin temellendirdiği öncelik gereği belirlenen ya da belirlenebilecek gerçek kişiye ait olacaktır. Çünkü Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, tüzel kişilere ait verilerin korunmasını hiçbir şekilde düzenlememektedir.
Kişisel Verilerin İşlenmesi
Kişisel Verilerin İşlenmesi; kişisel verilerin tamamen veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla elde edilmesi, kaydedilmesi, depolanması, muhafaza edilmesi, değiştirilmesi, yeniden düzenlenmesi, açıklanması, aktarılması, devralınması, elde edilebilir hâle getirilmesi, sınıflandırılması ya da kullanılmasının engellenmesi gibi veriler üzerinde gerçekleştirilen her türlü işlemdir.
Bu tanıma bakınca, bilgisayarda en basit bir Word veya Excel dosyasında tutulan tek bir kişiye ait veriyi tutan en küçük bir şirketin bile; kişisel veri işleyen, dolayısıyla da Veri Sorumlusu olduğunu söylemek mümkündür. Hatta, veresiye defteri tutan bakkal bile Veri Sorumlusudur.
Kişisel veriler, ancak Kişisel Verilerin Korunması Kanununda ve diğer kanunlarda öngörülen usul ve esaslara uygun olarak işlenebilir.
Kişisel verilerin işlenmesinde aşağıdaki ilkelere uyulması zorunludur:
- Hukuka ve dürüstlük kurallarına uygun olma.
- Doğru ve gerektiğinde güncel olma.
- Belirli, açık ve meşru amaçlar için işlenme.
- İşlendikleri amaçla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olma.
- İlgili mevzuatta öngörülen veya işlendikleri amaç için gerekli olan süre kadar muhafaza edilme.
Kişisel Verilerin İşlenme Şartları
Kişisel veriler ilgili kişinin açık rızası olmaksızın işlenemez.
Aşağıdaki şartlardan birinin varlığı durumunda, ilgili kişinin açık rızası aranmaksızın kişisel verilerinin işlenmesi mümkündür:
- Kanunlarda açıkça öngörülmesi.
- Fiili imkansızlık nedeniyle rızasını açıklayamayacak durumda bulunan veya rızasına hukuki geçerlilik tanınmayan kişinin kendisinin ya da bir başkasının hayatı veya beden bütünlüğünün korunması için zorunlu olması.
- Bir sözleşmenin kurulması veya ifasıyla doğrudan doğruya ilgili olması kaydıyla, sözleşmenin taraflarına ait kişisel verilerin işlenmesinin gerekli olması.
- Veri Sorumlusunun hukuki yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için zorunlu olması.
- İlgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş olması.
- Bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması için veri işlemenin zorunlu olması.
- İlgili kişinin temel hak ve özgürlüklerine zarar vermemek kaydıyla, Veri Sorumlusunun meşru menfaatleri için veri işlenmesinin zorunlu olması.
Özel Nitelikli Kişisel Verilerin İşlenme Şartları
Kişisel verilerin daha sıkı tedbirlerle korunmasını gerektiren bir kategori olan özel nitelikli (hassas) kişisel veriler, başkaları tarafından öğrenildiği takdirde ilgili kişinin mağdur olmasına, ayrımcılığa maruz kalmasına ya da şeref ve onurunun zedelenmesine neden olabilecek nitelikteki verilerdir.
Özel nitelikli kişisel verilerin, ilgilinin açık rızası olmaksızın işlenmesi yasaktır.
Özel nitelikli kişisel verilerden sayılan sağlık ve cinsel hayat dışındaki kişisel veriler, kanunlarda öngörülen durumlarda ilgili kişinin açık rızası aranmaksızın işlenebilir. Sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel veriler ise ancak kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbi teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından ilgilinin açık rızası aranmaksızın işlenebilir.
Kanunda sağlık hizmetinin sağlanması açısından geçerli olan bazı veri türlerinin işlenmesine istisna getirilmiş ve bu istisna sadece sır saklama yükümlülüğüne tabi olan kişiler ile sınırlandırılmıştır.
Özel nitelikli kişisel verilerin işlenmesinde, Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından belirlenen yeterli önlemlerin alınması şarttır.
Açık Rıza Nedir?
Kişisel Verilerin Korunması Kanununda açık rıza, belirli bir konuya ilişkin, bilgilendirilmeye dayanan ve özgür iradeyle açıklanan rıza olarak tanımlanmıştır.
Açık Rıza Alırken Dikkat Edilecek Hususlar
Açık rıza; “belirli bir konuya ilişkin, bilgilendirilmeye dayanan ve özgür iradeyle açıklanan rıza”dır.
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu çerçevesinde açık rıza, kişinin sahip olduğu verinin işlenmesine, kendi isteği ile ya da karşı taraftan gelen istek üzerine, onay vermesi anlamını taşımaktadır. Açık rızanın bir diğer önemi de veri işleyene gerçekleştireceği fiil konusunda yol göstermesidir. Kişi açık rıza açıklaması ile aslında veri sorumlusuna kendi hukuksal değerine ilişkin verdiği kararı bildirmiş olmaktadır. Açık rıza, ilgili kişinin, işlenmesine izin verdiği verinin sınırlarını, kapsamını, gerçekleştirilme biçimini ve süresini de belirlemesini sağlayacaktır.
Açık rızanın bu anlamda, rıza veren kişinin “olumlu irade beyanı”nı içermesi gerekmektedir. Diğer mevzuattaki düzenlemeler saklı kalmak üzere, açık rızanın yazılı şekilde alınmasına gerek yoktur. Açık rızanın elektronik ortam ve çağrı merkezi vb. yollarla alınması da mümkündür. Burada ispat yükümlülüğü veri sorumlusuna aittir.
Açık Rızanın 3 unsuru bulunmaktadır:
- Belirli bir konuya ilişkin olması,
- Rızanın bilgilendirmeye dayanması,
- Özgür iradeyle açıklanması.
Kişisel Verilerin Aktarılması (Yurt İçi)
Kişisel veriler, ilgili kişinin açık rızası olmaksızın aktarılamaz.
Kişisel veriler, aşağıdaki şartlardan birinin bulunması durumunda, ilgili kişinin açık rızası olmadan aktarılabilir:
- İlgili kişinin açık rızasının alınması,
- Kanunlarda açıkça öngörülmesi,
- Fiili imkansızlık nedeniyle rızasını açıklayamayacak durumda bulunan veya rızasına hukuki geçerlilik tanınmayan kişinin kendisinin ya da bir başkasının hayatı veya beden bütünlüğünün korunması için zorunlu olması,
- Bir sözleşmenin kurulması veya ifasıyla doğrudan doğruya ilgili olması kaydıyla, sözleşmenin taraflarına ait kişisel verilerin işlenmesinin gerekli olması,
- Veri sorumlusunun hukuki yükümlülüğünü yerine getirebilmesi için zorunlu olması,
- İlgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş olması,
- Bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması için veri işlemenin zorunlu olması,
- İlgili kişinin temel hak ve özgürlüklerine zarar vermemek kaydıyla, veri sorumlusunun meşru menfaatleri için veri işlenmesinin zorunlu olması
Özel nitelikli kişisel verilerin yurt içinde aktarılabilmesi için ise; aşağıdaki hallerden birinin bulunması gerekmektedir.
- İlgili kişinin açık rızasının alınması halinde,
- Sağlık ve cinsel hayat dışındaki özel nitelikli kişisel veriler bakımından kanunlarda açıkça öngörülmüş olması halinde,
- Sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel veriler bakımından ise kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbi teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından
Kişisel Verilerin Silinmesi, Yok Edilmesi veya Anonim Hale Getirilmesi
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve ilgili diğer kanun hükümlerine uygun olarak işlenmiş olmasına rağmen, işlenmesini gerektiren sebeplerin ortadan kalkması durumunda kişisel veriler resen veya ilgili kişinin talebi üzerine Veri Sorumlusu tarafından silinir, yok edilir veya anonim hâle getirilir.
Kişisel Verilerin Silinmesi
Kişisel verilerin silinmesi, kişisel verilerin ilgili kullanıcılar (veri sorumlusu veya veri işleyen nezdinde verileri teknik olarak depolama, koruma ve yedeklemeden sorumlu olanlar hariç herkes) için hiçbir şekilde erişilemez ve tekrar kullanılamaz hale getirilmesi işlemidir.
Kişisel Verilerin Yok Edilmesi
Kişisel verilerin yok edilmesi, kişisel verilerin hiç kimse tarafından hiçbir şekilde erişilemez, geri getirilemez ve tekrar kullanılamaz hale getirilmesi işlemidir.
Kişisel Verilerin Anonim Hale Getirilmesi
Kişisel verilerin anonim hale getirilmesi, bu verilerin başka verilerle eşleştirilse dahi hiçbir surette kimliği belirlenebilir bir gerçek kişiyle ilişkilendirilememesini ifade etmektedir.
Kişisel Verilerin Korunması Kanununda Kişilerin Hakları
İlgili Kişi, her zaman Veri Sorumlusuna başvurarak kendisi ile ilgili;
- Kişisel verilerinin işlenip işlenmediğini öğrenme,
- Kişisel verileri işlenmişse buna ilişkin bilgi talep etme,
- Kişisel verilerinin işlenme amacını ve bunların amacına uygun kullanılıp kullanılmadığını öğrenme,
- Yurt içinde veya yurt dışında kişisel verilerin aktarıldığı üçüncü kişileri bilme,
- Kişisel verilerin eksik veya yanlış işlenmiş olması halinde bunların düzeltilmesini isteme,
- Kişisel verilerin silinmesini veya yok edilmesini isteme,
- Kişisel verilerin düzeltilmesi, silinmesi veya yok edilmesine ilişkin işlemlerin kişisel verilerin aktarıldığı üçüncü kişilere bildirilmesini isteme,
- İşlenen verilerin münhasıran otomatik sistemler vasıtasıyla analiz edilmesi suretiyle kişinin kendisi aleyhine bir sonucun ortaya çıkmasına itiraz etme,
- Kişisel verilerin kanuna aykırı olarak işlenmesi sebebiyle zarara uğraması hâlinde zararın giderilmesini talep etme
haklarına sahiptir.
Kişisel Verilerle İlgili Veri Sorumlularının (Şirketlerin) Yükümlülükleri
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, veri sorumlusu gerçek ve tüzel kişilere, özet olarak aşağıdaki yükümlülükleri getirmektedir:
- Aydınlatma yükümlülüğü
- Veri güvenliğini sağlama yükümlülüğü
- Veri Sorumluları Sicil Bilgi Sistemine (VERBİS) kayıt yükümlülüğü
- Veri güvenliği ihlallerini Kişisel Verileri Koruma Kuruluna bildirme yükümlülüğü
- İlgili kişilerini başvurularına cevap verme yükümlülüğü
Veri Sorumlusunun Aydınlatma Yükümlülüğü
Kişisel verilerin elde edilmesi sırasında Veri Sorumlusu veya yetkilendirdiği kişi, İlgili Kişilere;
- Veri Sorumlusunun ve varsa temsilcisinin kimliği,
- Kişisel verilerin hangi amaçla işleneceği,
- İşlenen kişisel verilerin kimlere ve hangi amaçla aktarılabileceği,
- Kişisel veri toplamanın yöntemi ve hukuki sebebi,
- Kişisel Verilerin Korunması Kanununda Kişilerin Hakları başlığı altında sayılan hakları,
konusunda bilgi vermekle yükümlüdür.
Veri Sorumlusunun Veri Güvenliğine İlişkin Yükümlülükleri
Veri Sorumlusu;
- Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesini önlemek,
- Kişisel verilere hukuka aykırı olarak erişilmesini önlemek,
- Kişisel verilerin muhafazasını sağlamak,
amacıyla uygun güvenlik düzeyini temin etmeye yönelik gerekli her türlü teknik ve idari tedbirleri almak zorundadır.
Veri Sorumluları Sicil Bilgi Sistemine (VERBİS) Kayıt Yükümlülüğü
Kişisel Verileri Koruma Kurulunun gözetiminde, kamuya açık olarak Veri Sorumluları Sicili tutulur.
Kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişiler, veri işlemeye başlamadan önce Veri Sorumluları Siciline kaydolmak zorundadır. Ancak, işlenen kişisel verinin niteliği, sayısı, veri işlemenin kanundan kaynaklanması veya üçüncü kişilere aktarılma durumu gibi Kurulca belirlenecek objektif kriterler göz önüne alınmak suretiyle, Kurul tarafından, Veri Sorumluları Siciline kayıt zorunluluğuna istisna getirilebilir.
Veri Güvenliği İhlallerinin Kişisel Verileri Koruma Kuruluna Bildirimi
İşlenen kişisel verilerin kanuni olmayan yollarla başkaları tarafından elde edilmesi durumunda, Veri Sorumlusu bu durumu en kısa sürede ilgilisine ve Kişisel Verileri Koruma Kuruluna bildirir. Kurul, gerekirse bu durumu, Kişisel Verileri Koruma Kurumu internet sitesindeki Duyurular bölümünde kamuoyuna ilan etmektedir.
Kişisel Verilerle İlgili Başvuru ve Şikayetler
Veri Sorumlusuna Başvuru
İlgili kişilerin, veri sorumlusuna başvurarak; kendileriyle ilgili kişisel verilerin işlenip işlenmediğini öğrenmek, işlenmişse bunları talep etmek, verinin muhtevasının eksik veya yanlış olması halinde bunların düzeltilmesini, hukuka aykırı olması halinde ise silinmesini, yok edilmesini ve buna göre yapılacak işlemlerin verilerin açıklandığı üçüncü kişilere bildirilmesini ve verilerin kanuna aykırı olarak işlenmesi sebebiyle zararlarının giderilmesini talep etme hakları bulunmaktadır.
Bu kapsamda ilgili kişilerin, Kişisel Verilerin Korunması Kanununun uygulanmasıyla ilgili taleplerini, öncelikle veri sorumlusuna iletmeleri zorunludur. Kanun, kişisel verilerin korunması kapsamındaki başvurular için kademeli bir başvuru usulü öngörmüştür. İlgili kişilerin, sahip oldukları hakları kullanabilmeleri için öncelikle veri sorumlusuna başvurmaları zorunludur. Bu yol tüketilmeden Kişisel Verileri Koruma Kurula şikayet yoluna gidilemez.
Kanunda, kişilik hakları ihlal edilen ilgililerin genel hükümlere göre tazminat hakları saklı tutulmuştur.
İlgili kişi, Kişisel Verilerin Korunması Kanununun uygulanmasıyla ilgili taleplerini yazılı olarak Veri Sorumlusuna iletir.
Veri Sorumlusu başvuruda yer alan talepleri, talebin niteliğine göre en kısa sürede ve en geç otuz gün içinde ücretsiz olarak sonuçlandırır.
Veri Sorumlusu talebi kabul eder veya gerekçesini açıklayarak reddeder ve cevabını ilgili kişiye yazılı olarak veya elektronik ortamda bildirir. Başvuruda yer alan talebin kabul edilmesi durumunda, Veri Sorumlu tarafından gereği yerine getirilir.
Kişisel Verileri Koruma Kuruluna Şikayet
Başvurunun reddedilmesi, verilen cevabın yetersiz bulunması veya süresinde başvuruya cevap verilmemesi durumlarında; ilgili kişi, Veri Sorumlusunun cevabını öğrendiği tarihten itibaren otuz gün ve her koşulda başvuru tarihinden itibaren en geç altmış gün içinde Kişisel Verileri Koruma Kurulu’na şikayette bulunabilir.
Veri Sorumlusuna başvuru yapılmadan, Kişisel Verileri Koruma Kuruluna şikayet yoluna başvurulamaz.
Kişilik hakları ihlal edilenlerin, genel hükümlere göre tazminat hakkı saklıdır.
Şikayet üzerine veya resen yapılan inceleme sonucunda, ihlalin varlığının anlaşılması durumunda Kurul, tespit ettiği hukuka aykırılıkların Veri Sorumlusu tarafından giderilmesine karar vererek ilgililere tebliğ eder. Bu karar, tebliğden itibaren gecikmeksizin ve en geç otuz gün içinde yerine getirilir.
Kişisel Verileri Koruma Kurulu, telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve açıkça hukuka aykırılık olması durumunda, veri işlenmesinin veya verinin yurt dışına aktarılmasının durdurulmasına karar verebilir.
İlgililerin, Kurulca verilen kararlara karşı idare mahkemelerinde dava açabilmeleri mümkündür.
Veri Sorumluları Sicil Bilgi Sistemi (VERBİS) Nedir?
Kişisel Verileri Koruma Kurulunun gözetiminde, Başkanlık tarafından kamuya açık olarak Veri Sorumluları Sicili tutulur.
Veri Sorumluları Sicilinin kamuya açık olarak tutulması; kişisel verisi işlenen gerçek kişilere, kendi verileri üzerinde kontrolün sağlanabilmesi imkanı sunar. Bu sebeple, Veri Sorumluları Sicil Bilgi Sistemi (VERBİS), şeffaflık ve hesap verebilirlik sağlamaktadır.
Veri Sorumluları Sicil Bilgi Sistemi (VERBİS) ile asıl hedeflenen; kişisel verilerin işlenmesinde şeffaflığın sağlanması, veri sorumlularının Kanuna uyumu konusunda özen göstermeleri, kişisel veri işlenmesinin disiplin altına alınması, kişisel verisini işlediği kişilere hesap verebilmesi, kişisel verilerin gelişigüzel işlenmesinin önüne geçilmesi ve bu konuda bir kültür ve farkındalık oluşmasının sağlanmasıdır.
Kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişiler, veri işlemeye başlamadan önce Veri Sorumluları Siciline kaydolmak zorundadır.
VERBİS Kayıt Yükümlüğü Tarihleri
VERBİS kayıt yükümlülüğü tarihleri, aşağıdaki şekildedir:
- Yıllık çalışan sayısı en az 50 kişi olan veya yıllık mali bilanço toplamı 100 milyon TL’den çok olan gerçek ve tüzel kişi veri sorumluları ile yurtdışında yerleşik gerçek ve tüzel kişi veri sorumlularının Sicile kayıt yükümlülüğünü yerine getirmeleri için belirlenen tarih 31.12.2021’dir.
- Yıllık çalışan sayısı 50’den az ve yıllık mali bilançosu 100 milyon TL’ den az olup ana faaliyet konusu özel nitelikli kişisel veri işleme olan gerçek ve tüzel kişi veri sorumlularının Sicile kayıt yükümlülüğünü yerine getirmeleri için belirlenen tarih 31.12.2021’dir.
- Kamu kurum ve kuruluşu veri sorumlularının Sicile kayıt yükümlülüğünü yerine getirmeleri için belirlenen tarih 31.12.2021’dir.
VERBİS Kayıt Yükümlülüğünden Muaf Tutulanlar (İstisnalar)
VERBİS kayıt yükümlülüğünden, aşağıda belirtilen veri sorumluları muaftır:
- Herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla yalnızca otomatik olmayan yollarla kişisel veri işleyenler,
- Yıllık çalışan sayısı 50’den az ve yıllık mali bilançosu 100 milyon TL’ den az olup ana faaliyet konusu özel nitelikli kişisel veri işleme olmayan gerçek ve tüzel kişi veri sorumluları,
- Noterler,
- Dernekler, Vakıflar, Sendikalar (yalnızca ilgili mevzuat ve amaçlarına uygun, faaliyet alanlarıyla sınırlı ve sadece kendi çalışanlarına, üyelerine, mensuplarına ve bağışçılarına yönelik kişisel veri işleyenler),
- Siyasi partiler,
- Avukatlar,
- Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler,
- Gümrük Müşavirleri,
- Arabulucular
Kişisel Verilerin Korunması Kanunundaki Cezalar
Kişisel Verilerin Korunması Kanununda, kişisel verilerin korunmasına dair 2023 yılında uygulanacak idari para cezaları, aşağıdaki tabloda verilmiştir:
| Cezaya Konu İhlal | Para Cezası Alt Sınırı | Para Cezası Üst Sınırı |
| Aydınlatma yükümlülüğünü yerine getirmemek | 47.303 TL | 946.308 TL |
| Veri güvenliğine ilişkin yükümlülükleri yerine getirmemek | 141.934 TL | 9.463.213 TL |
| Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından ihlale dair verilen ve ihlalin giderilmesine dair kararların gereğini yerine getirmemek | 263.557 TL | 9.463.213 TL |
| Veri Sorumluları Siciline (VERBİS) kayıt ve bildirim yükümlülüğüne aykırı uymamak | 189.245 TL | 9.463.213 TL |
Yukarıda belirtilen idari para cezaları, Veri Sorumlusu olan gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişileri hakkında uygulanır.
Bu idari para cezalarına, Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından karar verilir.
Kişisel Verilerin Korunması Kanunundaki bu para cezaları, her yıl yeniden değerleme oranında artırılır.
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu İstisnaları
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu istisnaları, yani kanunun hükümlerinin uygulanmayacağı durumlar, aşağıda verilmiştir:
- Kişisel verilerin, üçüncü kişilere verilmemek ve veri güvenliğine ilişkin yükümlülüklere uyulmak kaydıyla gerçek kişiler tarafından tamamen kendisiyle veya aynı konutta yaşayan aile fertleriyle ilgili faaliyetler kapsamında işlenmesi.
- Kişisel verilerin resmi istatistik ile anonim hâle getirilmek suretiyle araştırma, planlama ve istatistik gibi amaçlarla işlenmesi.
- Kişisel verilerin milli savunmayı, milli güvenliği, kamu güvenliğini, kamu düzenini, ekonomik güvenliği, özel hayatın gizliliğini veya kişilik haklarını ihlal etmemek ya da suç teşkil etmemek kaydıyla, sanat, tarih, edebiyat veya bilimsel amaçlarla ya da ifade özgürlüğü kapsamında işlenmesi.
- Kişisel verilerin milli savunmayı, milli güvenliği, kamu güvenliğini, kamu düzenini veya ekonomik güvenliği sağlamaya yönelik olarak kanunla görev ve yetki verilmiş kamu kurum ve kuruluşları tarafından yürütülen önleyici, koruyucu ve istihbari faaliyetler kapsamında işlenmesi.
- Kişisel verilerin soruşturma, kovuşturma, yargılama veya infaz işlemlerine ilişkin olarak yargı makamları veya infaz mercileri tarafından işlenmesi.
Kişisel Verilerin Korunması Kanununda Kişilerin Hakları başlığı altında bahsi geçen ilgili kişilerin hakları ve Veri Sorumluları Sicil Bilgi Sistemine Kayıt Yükümlülüğü, Kişisel Verilerin Korunması Kanununun amacına ve temel ilkelerine uygun ve orantılı olmak kaydıyla, aşağıdaki durumlarda uygulanmaz:
- Kişisel veri işlemenin suç işlenmesinin önlenmesi veya suç soruşturması için gerekli olması.
- İlgili kişinin kendisi tarafından alenileştirilmiş kişisel verilerin işlenmesi.
- Kişisel veri işlemenin kanunun verdiği yetkiye dayanılarak görevli ve yetkili kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca, denetleme veya düzenleme görevlerinin yürütülmesi ile disiplin soruşturma veya kovuşturması için gerekli olması.
- Kişisel veri işlemenin bütçe, vergi ve mali konulara ilişkin olarak devletin ekonomik ve mali çıkarlarının korunması için gerekli olması.
